Trong Triết Học cổ Trung Hoa, tất cả vạn vật đều phát sinh từ 5
nguyên tố cơ bản và phải luôn luôn trải qua năm trạng thái được gọi là:
Mộc, Hỏa, Thổ, Kim và Thủy. Năm trạng thái này gọi là Ngũ hành. Ngũ
hành chính là sự tương tác và quan hệ của vạn vật.
Tồn tại
trong Ngũ hành có hai nguyên lý cơ bản: Tương Sinh và Tương Khắc
Ngũ hành tương sinh:
Mộc sinh Hỏa sinh Thổ sinh Kim sinh
Thủy sinh Mộc
Tương Sinh là mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau, giúp đỡ nhau cùng phát
triển. Trong luật tương sinh của ngũ hành còn bao hàm ý nữa là hành nào
cũng có quan hệ trên hai phương diện: cái sinh ra nó và cái nó sinh ra.
Ngũ hành tương
khắc:
Mộc khắc Thổ khắc
Thủy khắc Hỏa khắc Kim khắc Mộc
Tương khắc có nghĩa là áp chế lẫn nhau. Trong tương khắc, mỗi
hành cũng lại có hai mối quan hệ: cái khắc nó và cái nó khắc.
Hiện tượng tương sinh, tương khắc không tồn tại độc lập với nhau. Trong
tương khắc đã có mầm mống của tương sinh, trong tương sinh đã có mầm
mống của tương khắc. Do đó vạn vật luôn luôn tồn tại và phát triển.
|
Năm
|
Năm
âm lịch
|
Ngũ
hành
|
Giải
nghĩa
|
Mệnh
nam
|
Mệnh
nữ
|
|
1905
|
Ất Tỵ
|
Phú Đăng Hỏa
|
Lửa đèn to
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1906
|
Bính Ngọ
|
Thiên Hà Thủy
|
Nước trên trời
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1907
|
Đinh Mùi
|
Thiên Hà Thủy
|
Nước trên trời
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1908
|
Mậu Thân
|
Đại Trạch Thổ
|
Đất nền nhà
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1909
|
Kỷ Dậu
|
Đại Trạch Thổ
|
Đất nền nhà
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1910
|
Canh Tuất
|
Thoa Xuyến Kim
|
Vàng trang sức
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1911
|
Tân Hợi
|
Thoa Xuyến Kim
|
Vàng trang sức
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1912
|
Nhâm Tý
|
Tang Đố Mộc
|
Gỗ cây dâu
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1913
|
Quý Sửu
|
Tang Đố Mộc
|
Gỗ cây dâu
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1914
|
Giáp Dần
|
Đại Khe Thủy
|
Nước khe lớn
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1915
|
Ất Mão
|
Đại Khe Thủy
|
Nước khe lớn
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1916
|
Bính Thìn
|
Sa Trung Thổ
|
Đất pha cát
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1917
|
Đinh Tỵ
|
Sa Trung Thổ
|
Đất pha cát
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1918
|
Mậu Ngọ
|
Thiên Thượng Hỏa
|
Lửa trên trời
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1919
|
Kỷ Mùi
|
Thiên Thượng Hỏa
|
Lửa trên trời
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1920
|
Canh Thân
|
Thạch Lựu Mộc
|
Gỗ cây lựu
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1921
|
Tân Dậu
|
Thạch Lựu Mộc
|
Gỗ cây lựu
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1922
|
Nhâm Tuất
|
Đại Hải Thủy
|
Nước biển lớn
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1923
|
Quý Hợi
|
Đại Hải Thủy
|
Nước biển lớn
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1924
|
Giáp Tý
|
Hải Trung Kim
|
Vàng trong biển
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1925
|
Ất Sửu
|
Hải Trung Kim
|
Vàng trong biển
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1926
|
Bính Dần
|
Lư Trung Hỏa
|
Lửa trong lò
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1927
|
Đinh Mão
|
Lư Trung Hỏa
|
Lửa trong lò
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1928
|
Mậu Thìn
|
Đại Lâm Mộc
|
Gỗ rừng già
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1929
|
Kỷ Tỵ
|
Đại Lâm Mộc
|
Gỗ rừng già
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1930
|
Canh Ngọ
|
Lộ Bàng Thổ
|
Đất đường đi
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1931
|
Tân Mùi
|
Lộ Bàng Thổ
|
Đất đường đi
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1932
|
Nhâm Thân
|
Kiếm Phong Kim
|
Vàng mũi kiếm
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1933
|
Quý Dậu
|
Kiếm Phong Kim
|
Vàng mũi kiếm
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1934
|
Giáp Tuất
|
Sơn Đầu Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1935
|
Ất Hợi
|
Sơn Đầu Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1936
|
Bính Tý
|
Giảm Hạ Thủy
|
Nước cuối khe
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1937
|
Đinh Sửu
|
Giảm Hạ Thủy
|
Nước cuối khe
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1938
|
Mậu Dần
|
Thành Đầu Thổ
|
Đất trên thành
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1939
|
Kỷ Mão
|
Thành Đầu Thổ
|
Đất trên thành
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1940
|
Canh Thìn
|
Bạch Lạp Kim
|
Vàng chân đèn
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1941
|
Tân Tỵ
|
Bạch Lạp Kim
|
Vàng chân đèn
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1942
|
Nhâm Ngọ
|
Dương Liễu Mộc
|
Gỗ cây dương
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1943
|
Quý Mùi
|
Dương Liễu Mộc
|
Gỗ cây dương
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1944
|
Giáp Thân
|
Tuyền Trung Thủy
|
Nước trong suối
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1945
|
Ất Dậu
|
Tuyền Trung Thủy
|
Nước trong suối
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1946
|
Bính Tuất
|
Ốc Thượng Thổ
|
Đất nóc nhà
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1947
|
Đinh Hợi
|
Ốc Thượng Thổ
|
Đất nóc nhà
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1948
|
Mậu Tý
|
Thích Lịch Hỏa
|
Lửa sấm sét
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1949
|
Kỷ Sửu
|
Thích Lịch Hỏa
|
Lửa sấm sét
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1950
|
Canh Dần
|
Tùng Bách Mộc
|
Gỗ tùng bách
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1951
|
Tân Mão
|
Tùng Bách Mộc
|
Gỗ tùng bách
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1952
|
Nhâm Thìn
|
Trường Lưu Thủy
|
Nước chảy mạnh
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1953
|
Quý Tỵ
|
Trường Lưu Thủy
|
Nước chảy mạnh
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1954
|
Giáp Ngọ
|
Sa Trung Kim
|
Vàng trong cát
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1955
|
Ất Mùi
|
Sa Trung Kim
|
Vàng trong cát
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1956
|
Bính Thân
|
Sơn Hạ Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1957
|
Đinh Dậu
|
Sơn Hạ Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1958
|
Mậu Tuất
|
Bình Địa Mộc
|
Gỗ đồng bằng
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1959
|
Kỷ Hợi
|
Bình Địa Mộc
|
Gỗ đồng bằng
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1960
|
Canh Tý
|
Bích Thượng Thổ
|
Đất tò vò
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1961
|
Tân Sửu
|
Bích Thượng Thổ
|
Đất tò vò
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1962
|
Nhâm Dần
|
Kim Bạch Kim
|
Vàng pha bạc
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1963
|
Quý Mão
|
Kim Bạch Kim
|
Vàng pha bạc
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1964
|
Giáp Thìn
|
Phú Đăng Hỏa
|
Lửa đèn to
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1965
|
Ất Tỵ
|
Phú Đăng Hỏa
|
Lửa đèn to
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1966
|
Bính Ngọ
|
Thiên Hà Thủy
|
Nước trên trời
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1967
|
Đinh Mùi
|
Thiên Hà Thủy
|
Nước trên trời
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1968
|
Mậu Thân
|
Đại Trạch Thổ
|
Đất nền nhà
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1969
|
Kỷ Dậu
|
Đại Trạch Thổ
|
Đất nền nhà
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1970
|
Canh Tuất
|
Thoa Xuyến Kim
|
Vàng trang sức
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1971
|
Tân Hợi
|
Thoa Xuyến Kim
|
Vàng trang sức
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1972
|
Nhâm Tý
|
Tang Đố Mộc
|
Gỗ cây dâu
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1973
|
Quý Sửu
|
Tang Đố Mộc
|
Gỗ cây dâu
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1974
|
Giáp Dần
|
Đại Khe Thủy
|
Nước khe lớn
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1975
|
Ất Mão
|
Đại Khe Thủy
|
Nước khe lớn
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1976
|
Bính Thìn
|
Sa Trung Thổ
|
Đất pha cát
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1977
|
Đinh Tỵ
|
Sa Trung Thổ
|
Đất pha cát
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1978
|
Mậu Ngọ
|
Thiên Thượng Hỏa
|
Lửa trên trời
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1979
|
Kỷ Mùi
|
Thiên Thượng Hỏa
|
Lửa trên trời
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1980
|
Canh Thân
|
Thạch Lựu Mộc
|
Gỗ cây lựu
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1981
|
Tân Dậu
|
Thạch Lựu Mộc
|
Gỗ cây lựu
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1982
|
Nhâm Tuất
|
Đại Hải Thủy
|
Nước biển lớn
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1983
|
Quý Hợi
|
Đại Hải Thủy
|
Nước biển lớn
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1984
|
Giáp Tý
|
Hải Trung Kim
|
Vàng trong biển
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1985
|
Ất Sửu
|
Hải Trung Kim
|
Vàng trong biển
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1986
|
Bính Dần
|
Lư Trung Hỏa
|
Lửa trong lò
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1987
|
Đinh Mão
|
Lư Trung Hỏa
|
Lửa trong lò
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1988
|
Mậu Thìn
|
Đại Lâm Mộc
|
Gỗ rừng già
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1989
|
Kỷ Tỵ
|
Đại Lâm Mộc
|
Gỗ rừng già
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1990
|
Canh Ngọ
|
Lộ Bàng Thổ
|
Đất đường đi
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
1991
|
Tân Mùi
|
Lộ Bàng Thổ
|
Đất đường đi
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
1992
|
Nhâm Thân
|
Kiếm Phong Kim
|
Vàng mũi kiếm
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
1993
|
Quý Dậu
|
Kiếm Phong Kim
|
Vàng mũi kiếm
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
1994
|
Giáp Tuất
|
Sơn Đầu Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
1995
|
Ất Hợi
|
Sơn Đầu Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
1996
|
Bính Tý
|
Giảm Hạ Thủy
|
Nước cuối khe
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
1997
|
Đinh Sửu
|
Giảm Hạ Thủy
|
Nước cuối khe
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
1998
|
Mậu Dần
|
Thành Đầu Thổ
|
Đất trên thành
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
1999
|
Kỷ Mão
|
Thành Đầu Thổ
|
Đất trên thành
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
2000
|
Canh Thìn
|
Bạch Lạp Kim
|
Vàng chân đèn
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
2001
|
Tân Tỵ
|
Bạch Lạp Kim
|
Vàng chân đèn
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
2002
|
Nhâm Ngọ
|
Dương Liễu Mộc
|
Gỗ cây dương
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
2003
|
Quý Mùi
|
Dương Liễu Mộc
|
Gỗ cây dương
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
2004
|
Giáp Thân
|
Tuyền Trung Thủy
|
Nước trong suối
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
2005
|
Ất Dậu
|
Tuyền Trung Thủy
|
Nước trong suối
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
2006
|
Bính Tuất
|
Ốc Thượng Thổ
|
Đất nóc nhà
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
2007
|
Đinh Hợi
|
Ốc Thượng Thổ
|
Đất nóc nhà
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
2008
|
Mậu Tý
|
Thích Lịch Hỏa
|
Lửa sấm sét
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
2009
|
Kỷ Sửu
|
Thích Lịch Hỏa
|
Lửa sấm sét
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
|
2010
|
Canh Dần
|
Tùng Bách Mộc
|
Gỗ tùng bách
|
Cấn Thổ
|
Đoài Kim
|
|
2011
|
Tân Mão
|
Tùng Bách Mộc
|
Gỗ tùng bách
|
Đoài Kim
|
Cấn Thổ
|
|
2012
|
Nhâm Thìn
|
Trường Lưu Thủy
|
Nước chảy mạnh
|
Càn Kim
|
Ly Hoả
|
|
2013
|
Quý Tỵ
|
Trường Lưu Thủy
|
Nước chảy mạnh
|
Khôn Thổ
|
Khảm Thuỷ
|
|
2014
|
Giáp Ngọ
|
Sa Trung Kim
|
Vàng trong cát
|
Tốn Mộc
|
Khôn Thổ
|
|
2015
|
Ất Mùi
|
Sa Trung Kim
|
Vàng trong cát
|
Chấn Mộc
|
Chấn Mộc
|
|
2016
|
Bính Thân
|
Sơn Hạ Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Khôn Thổ
|
Tốn Mộc
|
|
2017
|
Đinh Dậu
|
Sơn Hạ Hỏa
|
Lửa trên núi
|
Khảm Thuỷ
|
Khôn Thổ
|
|
2018
|
Mậu Tuất
|
Bình Địa Mộc
|
Gỗ đồng bằng
|
Ly Hoả
|
Càn Kim
|
| 
